Liberalizacja w Unii Europejskiej i nie rozwiązany euckenowski dylemat

Abstract

Na wstępie artykułu wykazano, że liberalizacyjna misja Unii Europejskiej jest złożona. Jednym z problemów zastanych jest przyzwolenie przez państwa członkowskie na koncentrację siły ekonomicznej lub wręcz ochrona grup dominujących w gospodarce. W części drugiej nawiązano do opinii Waltera Euckena, zgodnie z którą ta skłonność państwa kapitalistycznego stanowiła fundamentalny problem budowy ustroju opartego na konkurencji, który jednak mogło rozwiązać tylko państwo. Owo zapętlenie nazywano euckenowskim dylematem i postawiono pytanie, czy nadzór ponadnarodowych organów Unii Europejskiej współcześnie tworzy szanse na rozbijanie układu między państwem narodowym a rodzimymi monopolami. Część trzecią oparto na praktycznych doświadczeniach krajów członkowskich Unii Europejskiej i dotyczy ona sfery usług użyteczności publicznej, której specyfika sprzyja tego typu związkom między państwem a biznesem, odnosząc się do zasad unijnych. Ów przegląd zakończono wnioskiem, że Unia, występująca w roli orędownika wspólnego jednolitego rynku, nie wydaje się gotowa na konfrontację z wielkimi firmami z sektorów sieciowych ani wspierającymi „swoje” firmy państwami. Tak długo, jak będzie na to za słaba lub nie dość zdeterminowana, głoszona przez nią zasada konkurencji w sensie euckenowskim będzie w dalszym ciągu należeć do przyszłości.

The paper begins with a discussion of the complexity of EU's liberalisation mission. Among the problems faced is the fact that member-states have long tolerated the concentration of economic power, or even protected the interests of the dominant economic entities. In the second section, the author refers to Walter Eucken's observation that this feature of the capitalist state constituted a major barrier to a competitive market, which could be eradicated exclusively by the state itself. This trade off has been referred to as Eucken's dilemma. The central question is whether the supervision of supra-national institutions of the EU is capable of severing the ties between the national state and the domestic monopolies. Section three examines the evidence from the field of services of general economic interest, where these ties are extremely strong. The review concludes that, in spite of its programme for the promotion of a common unified market, the European Union is not in a position to confront large businesses from the network industries, or the states which provide support for them. As long as the EU is too weak or too hesitant, the idea of the competitive order, the Eucken' s heritage, is unlikely to become a reality.