Poufne dokumenty Austro-Węgierskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych dotyczące sprawy polskiej w 1915 r.

Abstract

The publication includes 19 documents which contain valuable information about the Polish cause during the WWI and the history of Polish Legions. A document that stands out in this collection is a matter-of-fact article prepared by Stanislaw Downarowicz, who was a Polish member of Austrian Parliament. This important document was passed on to the Austrian-Hungarian Minister of Foreign Affairs Stefan Burian, and contains a matter-of-fact critique of Austria-Hungary attitude to the Polish cause and the conduct of Austrian-Hungarian occupational authorities in the part of the Kingdom of Poland territory the Russian troops retreated from. Moreover, the publication includes several documents reflecting political situation in the territory of the Kingdom of Poland occupied by the armies of Germany and Austria-Hungary. These documents do not only contain characteristics of general political situation, but they were also thought as an attempt to justify the conduct of Austrian-Hungarian authorities during the Kingdom of Poland occupation. Besides, the publication includes crucial information about details of Józef Pilsudski's banishment from Warsaw in August 1915. On the other hand, an important letter of Austrian-Hungarian General Military Headquarters (Armee Oberkommando- AOK) mentions the idea of Polish Legions' liquidation in 1915 if Poles, particularly Józef Pilsudski, put across clear political postulates of sovereign nature.

Publikacja obejmuje 19 dokumentów, które zawierają cenne informacje dotyczące sprawy polskiej podczas pierwszej wojny światowej i dziejów Legionów Polskich. Na czoło publikowanych dokumentów wysuwa się rzeczowy elaborat przygotowany przez Stanisława Downarowicza, który był polskim posłem do austriackiego parlamentu. Ten ważny dokument został przekazany austro-węgierskiemu ministrowi spraw zagrancznych Stefanowi Burianowi, a zawiera rzeczową krytykę stosunku Austro-Węgier do sprawy polskiej i do postępowania austro-węgierskich okupacyjnych władz wojskowych na tych obszarach Królestwa Polskiego, z których ustąpiły wojska rosyjskie. Publikacja obejmuje ponadto kilka dokumentów odzwierciedlających sytuację polityczną na obszarach Królestwa Polskiego zajmowanych przez wojska państw centralnych (Niemiec i Austro-Węgier). Te dokumenty zawierają nie tylko charakterystykę ogólnej sytuacji politycznej, ale były pomyślane po części także jako próba usprawiedliwienia zachowań czynników austro-węgierskiej okupacji ziem Królestwa Polskiego. Są też w tej publikacji istotne informacje o tym, jak w sierpniu 1915 r. doszło do wydalenia Józefa Piłsudskiego z Warszawy. Ważne pismo austro-węgierskiej Naczelnej Komendy Armii (Armee Oberkommando- AOK) zawiera natomiast wzmiankę o zamysłach dotyczących likwidacji Legionów Polskich w 1915 r., skoro Polacy, zwłaszcza Józef Piłsudski, wysuwają konkretne postulaty natury politycznej i niepodległościowej.