Struktura genetyczna populacji łosia (Alces alces) w dolinie Biebrzy

Abstract

Jedną z ważniejszych konsekwencji zmian zasięgów gatunków, jakie dokonywały się w czwartorzędzie, jest obecność populacji reliktowych, określanych jako „żywy” zapis w postaci potomków osobników, którzy przetrwali pewien niekorzystny okres. Relikty stanowią odrębne od pozostałych populacje/gatunki, charakteryzujące się małą liczebnością i/lub silnie ograniczonym zasięgiem geograficznym. W celu zidentyfikowania reliktowego charakteru populacji łosi w dolinie Biebrzy, określiłam jej strukturę genetyczną za pomocą różnych klas markerów molekularnych: mtDNA, sekwencji chromosomu Y, genu MHC II DRB oraz loci mikrosatelitarnego DNA. U łosi w dolinie Biebrzy stwierdziłam unikalny haplotyp mtDNA H1. Jest on zasadniczym elementem gałęzi Biebrza na drzewie filogenetycznym i stanowi dowód, że populacja łosi w dolinie Biebrzy jest autochtoniczna, a osobniki posiadające ten wariant genetyczny zróżnicowały się od pozostałych łosi europejskich przed ostatnim zlodowaceniem. W populacji biebrzańskiej zidentyfikowałam także unikalne allele MHC II DRB i mikrosatelitarnego DNA, jak również haplotyp H2-DBY14, które stanowią ślady pozostawione przez łosie z populacji autochtonicznej, które skolonizowały dolinę Biebrzy po LGM. Populacja łosi w dolinie Biebrzy powinna zostać wyróżniona, jako specjalna jednostka zarządzania. Zachowała ona swoją odrębność genetyczną i jest w znacznym stopniu izolowana, a przez co demograficznie niezależna od innych populacji. Wyróżnia się relatywnie niedużą liczebnością, ograniczonym zasięgiem geograficznym, które reprezentują cechy właściwe populacjom reliktowym.

One of the major consequences of changes in species ranges, which were taking place in the Quaternary, is the presence of a relict populations, referred to as a "living" descendants of individuals, whose survived a some negative period. Relicts are distinct from other populations/species, characterized by small sample size and/or heavily restricted geographical range. In order to identify the nature of the relict population of moose in the Biebrza valley, I decide to described the genetic structure of this population using different classes of molecular markers: mtDNA, Y chromosome sequences, MHC II DRB gene and microsatellite loci. In the moose population in the Biebrza valley I found an unique mtDNA haplotype H1. It is an essential element of the Biebrza branch of the phylogenetic tree of moose and provides evidence that the population in the Biebrza valley is indigenous, and individuals possessing this genetic variant differentiated from other European moose before the last glaciations. In this population I also identified unique MHC II DRB and microsatellite DNA alleles as well as H2-DBY14 haplotype, which are the traces left by moose from indigenous populations that have colonized the Biebrza marshes after LGM. The moose population in the Biebrza valley should be featured as a special management unit. It still retains its genetic individuality and is substantially isolated, and thus independent of other demographic population. Stands out is relatively modest abundance, limited geographical coverage, which represent specific characteristics of relict populations.