Wpływ polityki fiskalnej na poziom dobrobytu

Abstract

Celem głównym rozprawy było teoretyczne i empiryczne zbadanie oddziaływania instrumentów polityki fiskalnej na poziom dobrobytu ekonomiczno–społecznego oraz zidentyfikowanie zależności między wyróżnionymi modelami fiskalnymi w państwach Unii Europejskiej, a poziomem dobrobytu, mierzonym przy pomocy Indeksu Dobrobytu i jego składowych. Cel główny i cele szczegółowe osiągnięto za pomocą następujących metod i technik badawczych: krytyczna analiza literatury krajowej i zagranicznej, analiza danych statystycznych i raportów międzynarodowych oraz metody statystyczne – analiza skupień metodą Warda i metoda porządkowania liniowego Hellwiga w ramach DWAP. Wyniki przeprowadzonych badań pozwoliły pozytywnie zweryfikować hipotezę główną, zakładającą występowanie zależności między modelem fiskalnym, a poziomem dobrobytu i dynamiką jego zmian, mierzonym za pomocą Indeksu Dobrobytu i jego składowych. Potwierdzono, że państwa w UE tworzą unikalne klastry cechujące się zbliżonym poziomem zmiennych charakteryzujących politykę fiskalną. Państwa reprezentujące ten sam model fiskalny cechują się podobieństwem stanów możliwości, mierzonymi przy pomocy Indeksu Potrzeb Podstawowych, Indeksu Bezpieczeństwa, Indeksu Możliwości i Indeksu Przyszłości, a wyodrębnione klastry wykazują zróżnicowaną dynamikę zmian indeksów. Badanie przeprowadzone z wykorzystaniem 2MNK, pozwoliło częściowo potwierdzić, że w modelach fiskalnych istnieje zróżnicowany wpływ struktury dochodów podatkowych i wydatków publicznych na poziom dobrobytu, zależny od poziomu dochodów podatkowych i wydatków publicznych.

The main aim of the dissertation was a theoretical and empirical study of the impact of fiscal policy instruments on the level of welfare and identification of the relationship between the separate fiscal models in the European Union countries and the level of welfare, measured with the Welfare Index and its components. The main objective and specific objectives were achieved using the following research methods and techniques: critical analysis of domestic and foreign literature, analysis of statistical data and international reports, and statistical methods - cluster analysis using the Ward method and Hellwig's linear ordering method within the DMCA.The results of the conducted study allowed us to positively verify the main hypothesis, assuming the existence of a link between the fiscal model and the level of welfare and the dynamics of its changes, measured by the Welfare and its components.It was confirmed that within the European Union countries are divided into unique clusters characterized by a similar level of variables describing fiscal policy. Countries representing the same fiscal model have similar states of capability, as measured by the Basic Needs Index, the Security Index, the Capability Index, and the Future Index, and the separated clusters are characterized by different dynamics of index changes.The study conducted with the use of the Two-Stage Least Squares Method, partially confirmed that in individual fiscal models there is a diversified impact of the structure of tax revenues and public expenditure on the level of welfare, depending on the level of tax revenues and public expenditure.