Лексiчныя запазычаннi (крытэрый паходжання) у «Лексiсе» Лаўрэнцiя Зiзанiя

Abstract

W części wstępnej niniejszego artykułu została przedstawiona krótka klasyfikacja zapożyczeń według kryterium sposobów dostania się do języka i kryterium pochodzenia oraz omówiono leksykalno-semantyczne grupy słów zapożyczonych do języka starobiałoruskiego.Wdalszej części przeprowadzono analizę materiału słownikowego umieszczonego w „Leksisie” Zizanija po „stronie białoruskiej”, która dowodzi, że stopień nasycenia zasobu leksykalnego białoruszczyzny jednostkami obcymi był znaczący (zapożyczenia stanowią 18%). Najliczniejszą grupą zapożyczeń są polonizmy, które ze szczególną ekspansywnością zaczęły wchodzić do języka starobiałoruskiego w II połowie XVI wieku (po Unii Lubelskiej). Oprócz zapożyczeń bezpośrednich przez medium polskie trafiały do języka białoruskiego również liczne latynizmy, germanizmy, bohemizmy i grecyzmy. Niektóre z wymienionych grup wyrazów mogły się znaleźć w białoruszczyźnie bezpośrednio z języka zapożyczającego, a niektóre pośrednio.

An introductory part of the article presents a concise classification of borrowings according to two criteria: the way they entered into the language, their origin, and discusses lexical-semantic groups borrowed into the Old Belarusian language. In the subsequent part the analysis of experimental material extracted from L. Zizaniy’s “Lyeksis” in its “Belarusian column” has been carried out. The results show that the Belarusian language had many borrowings (18%). The most numerous group is represented by Polish loanwords, which entered into the Old Belarusian language in the second half of the 16th century (after the Union of Lublin). Except for direct borrowings, Belarusian borrowed words indirectly from Latin, German, Czech, Greek, with Polish as an intermediary.