Powracające ludobójstwo w Europie Środkowo-Wschodniej i Rosji (1894-1995)

Abstract

Ogromna jest literatura na temat ludobójstwa. Dowodzi to jak temat jest nadal aktualny, ważny i wciąż niedostatecznie zbadany. Twórcą pojęcia prawnego „ludobójstwo-genocyd” jest Rafał Lemkin, uczony polski narodowości żydowskiej: „Father of genocide Convention”. W 1948 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło konwencję w sprawie zapobiegania i karania zbrodni ludobójstwa. W ciągu stu lat (1894––1995) w Europie Środkowo-Wschodniej ludobójstwo miało miejsce wielokrotnie. Największe ludobójstwo w historii ludzkości to Zagłada Żydów (Holokaust). Autor przypomina także ludobójstwo Ormian (1894–1915) w Imperium Osmańskim (mimo że to wykracza poza terytorium Europy Środkowo-Wschodniej i Rosji). W Związku Radzieckim były liczne przypadki ludobójstwa, tylko w stosunku do nich można zgromadzić pokaźną literaturę. Mianowicie autor przypomina: ludobójstwo Kozaków po rewolucji bolszewickiej; ludobójstwo „kułaków” w związku z kolektywizacją rolnictwa; Wielki Głód na Ukrainie; wyniszczanie mniejszości narodowych (tzw. operacje narodowościowe 1937–1938); największą taką operacją była „operacja polska”. Autor przypomina także ludobójstwo w krajach byłej Jugosławii: zwłaszcza w faszystowskim tzw. Niezależnym Państwie Chorwackim [Nezavisna Država Hrvatska – NDH). Ludobójstwo nacjonalistów Ukraińskich na Polakach (1943–1946) zamyka tekst. Artykuł opisuje największe operacje ludobójcze przeprowadzone w Europie Środkowo-Wschodniej na przestrzeni wieku oraz nakreśla ich podłoże historyczno-polityczne, sposób przeprowadzenia oraz ich relacje w stosunku do obowiązującego w danych czasie prawa międzynarodowego i poszczególnych uregulowań krajowych.

There have been numerous publications on genocide, which provides evidence that this topic is up-to-date, important and still insufficiently researched. The author of the legal concept of "genocide " is Rafał Lemkin, a Polish scholar of Jewish nationality: "Father of Genocide Convention". In 1948, the General Assembly of the United Nations adopted a convention on the prevention and punishment of genocide crime. During the hundred years (1894-1995), genocide repeatedly occurred in Central and Eastern Europe. The greatest genocide in human history is the extermination of the Jews (the Holocaust). The author also recalls the genocide of the Armenians (1894-1915) in the Ottoman Empire (although it goes beyond Central and Eastern Europe and Russia). There were numerous genocide cases in the Soviet Union, and it is only about them that it is possible to accumulate substantial literature. Namely, the author reminds: the Cossacks genocide following the Bolshevik revolution; genocide in the countryside in connection with the collectivization process; Great Famine in Ukraine; the extermination of entire national minorities (so-called national operations 1937-1938); the most massive such operation was the "Polish operation." The author also recalls genocide in the countries of former Yugoslavia: especially in the fascist so-called Independent Croatian State [Nezavisna Država Hrvatska - NDH). The genocide of Ukrainian nationalists on Poles (1943-1946) closes the text. The article describes the largest genocidal operations carried out in Central and Eastern Europe over the course of a century and outlines their historical and political background, the manner in which they were carried out and their relationship with the international law and individual national regulations in force at the time.