Przestępczość kobiet na ziemiach polskich w XIX i XX w.

Abstract

Celem artykułu jest przedstawienie jak przez lata kształtowała się przestępczość kobiet, czy ulegała zmianie, czy może w każdym okresie prezentowała się podobnie. Historię podzielono na trzy okresy, przestępczość kobiet do roku 1918, w latach 1918–1939 oraz 1946–1989, bowiem zmiany społeczno-gospodarcze były tak istotne, że z pewnością wpływały na społeczeństwo. W opracowaniu przedstawiono, w miarę możliwości, tendencje, strukturę i dynamikę przestępczości, a także omówiono poszczególne, charakterystyczne dla kobiet przestępstwa. Ukazano więc, czym charakteryzowała się przestępczość w poszczególnych okresach, jak zmiany gospodarcze wpływały na społeczeństwo oraz które czyny najczęściej popełniały osoby płci żeńskiej. Przeanalizowano obraz przestępczości kobiet od starożytności do roku 1989 posiłkując się oficjalnymi danymi (statystyki kryminalne, statystyka sądowa), a także historiami pojedynczych przypadków, jak np. procesem o czary, średniowiecznymi sprawami kobiet oskarżonych o awanturnictwo i pieniactwo czy najgłośniejszym zabójstwem w 20-leciu międzywojennym – sprawą Rity Gorgonowej. W artykule, w miarę możliwości, przedstawiono obraz przestępczości kobiet w ujęciu historycznym, wykorzystując różnorodne źródła. Skorzystano z materiałów sprzed II wojny światowej, a nawet z XIX w., posiłkując się także pracami naukowymi najwybitniejszych, ówczesnych kryminologów. Artykuł wzbogacono o dane statystyczne Ministerstwa Sprawiedliwości i przedwojennych roczników statystycznych. W niniejszej pracy wykorzystano trzy metody badawcze, metodę dogmatyczną, analizy piśmiennictwa oraz analizę i interpretację danych statystycznych, aby przedstawiony obraz przestępczości kobiet jak najlepiej, w miarę możliwości, odwzorowywał rzeczywistość.

The aim of the article is to present how women's crime has evolved over the years, whether it has changed or whether it has looked similar in each period. The story is divided into three periods, women's crime up to 1918, 1918-1939, and 1946-1989, because socio-economic changes in those times were so important that they certainly influenced society. The study presents, as far as possible, trends, structure and dynamics of crime, and also discusses crimes characteristic of women. A paper shows what was characteristic of crime in particular periods, how economic changes affected society and which crimes were most frequently committed by women. The picture of women's crime from antiquity to 1989 is analysed using official data (crime statistics, court statistics), as well as stories of individual cases, such as witchcraft trials, medieval cases of women accused of adventurism, or the most famous murder in the interwar period - the case of Rita Gorgonowa. The article presents, as far as possible, a historical picture of women's crime, using various sources. Materials from before the Second World War, and even from the 19th century were used and also the scientific works of the most eminent criminologists of the time. The article was enriched with statistical data from the Ministry of Justice and pre-war statistical yearbooks. This paper uses three research methods, a dogmatic method, literature analysis and the analysis and interpretation of statistical data in order to present a picture of women's crime in those times as best as possible.