Z rozważań nad symboliką nieba w idiostylu Siergieja Jesienina (aspekt lingwistyczny)

Abstract

Celem artykułu jest analiza symboliki nieba w idiostylu Siergieja Jesienina. Przyjęto semantyczno-kulturologiczną metodę opisu materiału badawczego, który stanowią wybrane fragmenty wierszy wybitnego rosyjskiego poety przełomu XIX i XX wieku. Niebo jest rozumiane jako subpole (podzbiór) w polu znaczeniowym przyroda. Skoncentrowano się głównie na zagadnieniu archetypów symboli i ich metaforyczności, co w konsekwencji powoduje wielość interpretacji. Zaprezentowano stylistyczne środki językowe służące obrazowaniu z wykorzystaniem poszczególnych symboli nieboskłonu. Szczególnie wyróżniono symbole wyrażone metaforycznie, metonimicznie czy też przy pomocy porównań. Sfera niebieska w idiostylu Jesienina symbolizuje określoną percepcję świata (np. Boską opiekę i miłość do człowieka, nieśmiertelność, szczęśliwe życie, zbawienie, radość istnienia, wysłuchane modlitwy), rzeczy (np. dach nad głową, sieć, chustę, piasek, mleko brzóz), zjawiska i żywioły przyrody (deszcz, ogień), miejsca (raj, królestwo niebieskie, terem), postacie (Matkę Bożą), zjawiska fizyczne (wielość, niepoliczalność), ptaki (gołębie). W analizowanych utworach znaczną przewagę wykazują religijne (chrześcijańskie) archetypy symboli firmamentu. W artykule przedstawiono pewną propozycję interpretacji tekstu poetyckiego z zastosowaniem analizy pola i subpola semantycznego z uwzględnieniem symboliki nieba.

The goal of the article is an analysis of the symbolism of heaven in the idiostyle of Sergei Yesenin. The semantic-cultural method of description of the research material which constitutes the chosen fragments of Yesenin’s poems was used. Heaven is understood as a sub-field in the semantic meaning field nature. Attention was paid to the issue of symbolic archetypes, and their metaphorics conditioning a multiplicity of interpretations. Stylistic language means serving the imaging with the use of individual symbols of heaven in the idiostyle of Yesenin are described. Symbols expressed metaphorically, metonymically, with the usage of comparisons, etc. are distinguished. Heaven in the idiostyle of Yesenin symbolises: perception of the world (e.g. God’s care and love for human beings, immortality, happy life, salvation, joy of existence, prayers fervent and heard), things (e.g. a roof over the head, net, shawl, blue sand, milk of birches), phenomena and elements of nature (rain, fire), places (paradise, kingdom of heaven, tower-room), figures (Mother of God), physical phenomena (multiplicity, uncountability), birds (pigeons). Christian, religious archetypes of symbols prevail. The article introduces the proposition of the interpretation of poetic texts with the use of semantic field and sub-field analysis, including their symbolism.