REPOZYTORIUM UNIWERSYTETU
W BIAŁYMSTOKU
UwB

Proszę używać tego identyfikatora do cytowań lub wstaw link do tej pozycji: http://hdl.handle.net/11320/5310
Tytuł: Edmund
Autorzy: Witwicki, Stefan
Redaktor(rzy): Sokołowski, Mikołaj
Burzka-Janik, Małgorzata
Ławski, Jarosław
Krukowska, Halina
Słowa kluczowe: Edmund
Czarny Romantyzm
Filologia
Data wydania: 2015
Data dodania: 21-mar-2017
Wydawca: Katedra Badań Filologicznych „Wschód – Zachód” Wydział Filologiczny Uniwersytetu w Białymstoku
Wydawnictwo Alter Studio
Seria: Czarny Romantyzm;
Abstrakt: Edmund by Stefan Witwicki (1801–1847) is yet another forgotten, important text of Polish romantic literature, which has not been re-issued since the 19th century. Originally published in 1829, it is a peculiar mixture of drama, long poem and dialogue in prose divided into three Books. Its protagonist represents an early romantic pessimism in its extreme form. As a consequence of such a mindset, he rejects the possibility of existence and resorts to suicide. It was for this reason that early critics deemed Witwicki’s innovative text an inferior imitator of Goethe’s The Sorrows of Young Werter. The mistaken critical judgment about Edmund’s indebtedness towards Goethe, Byron and Mickiewicz have, regrettably, become commonplace in literary history ever since. It was interpreted as a “momentary mistake” made by the poet, who later on came to be known as a radical Catholic and conservative. However, this nihilistic poem, seen from today’s perspective, provides an interesting explanation of later ideological choices of the artist, who died prematurely at the age of 46 while on voluntary exile in Rome. The reason for Edmund’s protagonist’s demise is not unrequited love or any other disillusionment; his soul is torn by two mutually exclusive elements: the nihilistic feeling of meaninglessness of existence and the unswerving belief in the Absolute. Edmund deliberately chooses the “escape from the world” that he does not accept, towards God, whom he sees as capable of soothing the pain of being-in-time. Such a conception of the protagonist was closer to the late romantic characters of Vigny and de Musset than to Werter; it was, in other words, precursory to them. Edmund’s oblivion was by all means caused by the choices its author made in his life. In 1824 he published Ballads and Romances, which came in for severe critique (Witwicki destroyed the published copies). Witwicki was a great enthusiast of Romantic movement and took part in the November Uprising, as a result of which he ended up in exile in France. Soon he initiated the Catholic current within Polish émigré literature as the author of Rural Poems (1830), Biblical Poetry (1830), Pilgrim’s Evenings (1833–1835), a book of common prayer Polish Altar (1836) and numerous other works. He was a severe critic of Andrzej Towiański’s public addresses and Adam Mickiewicz’s decision to join Towiański’s Circle of God’s Cause. It was in this context that Witwicki’s Edmund was received as an accidental record of melancholia–a lapse, or a result of following the fashion for romantic suicides. Even if every outline of history of Polish literature mentions it in passing, the text has never been published in a critical edition. The present edition opens with Introduction “Stefan Witwicki: His Life and Works” by Prof. Mikołaj Sokołowski, head of Institute of Literary Studies PAN, and includes an extensive Annex, featuring 19th- and 20th-century critical opinions on Witwicki’s Edmund. The Annex is prefaced by Dr Małgorzata Burzak-Janik with her long introductory essay “The Poet’s Black Sorrow. Biographical and Receptive Stereotypes of Stefan Witwicki”. The volume has been prepared and edited by Professor Halina Krukowska and Professor Jarosław Ławski. This first critical edition of Stefan Witwicki’s Edmund is an attempt to return the text to the history of Polish romanticism, and to revalue the significance of its author. The present volume is part of the ten-volume edition, sponsored by the grant of National Program for the Development of Humanities, whose aim is to reissue outstanding but undeservedly forgotten masterpieces of Polish romanticism. The whole project, planned to be accomplished by 2017, is supervised by Halina Krukowska, Professor Emeritus at the University of Bialystok.
Edmund von Stefan Witwicki (1801–1847) ist das nächste, in Vergessenheit geratene, wichtige Werk der polnischen Literatur der Romantik, das seit dem 19. Jahrhundert nie neu aufgelegt wurde. Das im Jahre 1829 veröffentlichte Werk ähnelt an einem Drama, Gedicht, Dialog, geschrieben in Prosa in drei Büchern. Sein Held ist Repräsentant des frühromantischen Pessimismus in seiner ganz und gar extremen Form. Als Konsequenz lehnt er die Möglicheit des Daseins in der Welt ab und verübt Selbstmord. Aus diesem Grund hat die romantische Kritik das innovative Werk von Witwicki für epigonale Nachahmung der Leiden des jungen Werthers aus dem Jahre 1768 gehalten. Das war eine irrtümliche, kritische Erkenntnis; es gab jedoch auch Meinungen über den angeblich nicht originellen, nachahmenden Charakter von Edmund im Vergleich zu Goethe, Byron, Mickiewicz. Inzwischen stirbt der Titelheld nicht wegen der unerwiderten Liebe oder der Enttäuschung. In seiner Seele existieren zwei gegenüberstehende Elemente: ein nihilistisches Gefühl des sinnlosen Daseins und ein unerschütterlicher Glaube an das Absolute. Edmund wählt bewusst „die Flucht aus dieser Welt” zu Gott aus, aus der Welt, die er nicht akzeptiert. Er sieht Gott als ein Wesen an, das vom Daseinsleiden in der Zeit, auf der Erde befreit. Solch eine Darbietung des Helden stand den spätromantischen Helden von Vigny und de Musset näher als die Darbietung von Werter. Sie war bahnbrechend im Vergleich zu ihnen. Zur Vergessenheit von Edmund trugen auch die Wahlen seines Autors – Stefan Witwicki bei. Im Jahr 1824 veröffentlichte er eigene Balladen und Romanzen, die auf allgemeine Kritik stoßen (der Autor hat ihre Auflage selbst vernichtet). Witwicki war Anhänger der Romantik, er nahm am Novemberaufstand teil und danach lebte er im Exil in Frankreich. Ganz schnell wurde er Gründer der katholischen Strömung in der polnischen Exilliteratur als Autor von Poezje sielskie (im Jahr 1830), Poezje biblijne (im Jahr 1830), Wieczory pielgrzyma (in den Jahren 1833-1835), vom Gebetsbuch u.d.T. Ołtarzyk polski (im Jahr 1836) und von vielen anderen Werken. Er war ein strenger Kritiker der Auftritte von Andrzej Towiański und des Beitritts von Adam Mickiewicz zum Kreis der Gottes Sache von Towiański [poln. Koło Sprawy Bożej Towiańskiego]. In diesem Zusammenhang erkannte man das frühe Werk von Witwicki als einen zufälligen Irrtum, ein Ergebnis der Mode auf romantische Selbstmörder an. Obwohl jede Geschichte der polnischen Literatur aus dem 20. Jahrhundert daran erinnert, wurde das Werk nie mit kritischen Kommentaren herausgegeben. Die vorgestellte Herausgabe ist mit dem Vorwort u.d.T. Stefan Witwicki – Leben und Werk vom Prof. Mikołaj Sokołowski, Direktor des Instituts für literarische Untersuchungen PAN (Polnische Akademie der Wissenschaften) versehen. Der Band enthält einen ausführlichen Anhang, der die Stimmen der Kritik aus dem 19. und 20. Jahrhundert über Edmund von Witwicki zum Inhalt hat. Dr. Małgorzata Burzka-Janik, Forscherin der Romantik, hat den Anhang mit einem ausführlichen Vorwort u.d.T. Die schwarze Trauer des Poeten. Biographische und rezeptive Stereotype von Stefan Witwicki versehen. Den ganzen Band haben Prof. Halina Krukowska und Prof. Jarosław Ławski, Chefredakteur der Serie „Die Schwarze Romantik”, bearbeitet und redigiert. Den Band schließt die Bibliographie ab. Die erste kritsche Herausgabe von Edmund von Stefan Witwicki ist ein Versuch der Revision der Position dieses Werks in der Geschichte der polnischen Romantik und der Rolle seines Autors.
Nota biograficzna: MIKOŁAJ SOKOŁOWSKI – profesor zwyczajny w Instytucie Badań Literackich PAN, badacz polskich, brytyjskich i włoskich literatur romantycznych, tłumacz włoskiej filozofii współczesnej (Luigi Pareyson, Emanuele Severino). Debiutował na łamach „Tekstów Drugich”. Jego zainteresowania obejmują przemiany romantycznych form artystycznych, ze szczególnym uwzględnieniem wielkich poematów epickich. Problematyce epopei poświęcił książkę „Król Duch” Juliusza Słowackiego a epopeja słowiańska (Warszawa 2004), a angielskojęzycznym poematom o wzroście indywidualnego umysłu Techniki asocjacyjne (Warszawa 2008). Ta ostatnia pozycja wraz z książką Idee dodatkowe. Mickiewicz i włoski sensualizm (Warszawa 2005) stanowią wkład Sokołowskiego w badania nad sensualistycznym nurtem romantyzmu, traktowanym jako alternatywa dla idealizmu. Interesowały go romantyczne sposoby przedstawiania nicości, czemu dał wyraz w książce Nikt tylko Mickiewicz, poświęconej motywowi „nikogo” w twórczości Mickiewicza, głównie Dziadom. W ostatnim okresie koncentruje się na tradycjach polskiego romantyzmu we Włoszech okresu Risorgimenta, a jego książki są głównie historyczne. Adwokat diabła: Attilio Begey (Warszawa 2012) oraz Canonico. Antologia (Warszawa 2016) są biografiami wybitnych, choć nieco zapomnianych polityków włoskich: Attilia Begeya i Tancrediego Canonica, działających w kręgu Andrzeja Towiańskiego. W ramach Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki kieruje projektem Inwentarz Archiwum Władysława Mickiewicza ze zbiorów THL i BP w Paryżu, w którym obok historyków biorą udział zawodowi archiwiści. Stażysta The British Academy, stypendysta Fundacji na Rzecz Nauki Polskiej i Accademia dei Lincei. Od roku 2010 jest Dyrektorem IBL PAN, wcześniej pełnił funkcję jego Wicedyrektora ds. Naukowych. Członek Rady międzynarodowego czasopisma „Ri-Cognizioni”, krajowego „Świat Tekstów”, NSW „Czarny Romantyzm” oraz honorowy członek Włoskiego Stowarzyszenia Polonistów (AIP).
MAŁGORZATA BURZKA-JANIK – dr, badacz literatury XIX i XX wieku; pracowała jako adiunkt w Instytucie Polonistyki i Kulturoznawstwa na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Opolskiego, obecnie stały współpracownik Katedry Badań Filologicznych „Wschód – Zachód” na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu w Białymstoku. Przewodnicząca Oddziału Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza w Tarnowskich Górach. Zainteresowania badawcze: problematyka domu i bezdomności w twórczości polskich romantyków, jak również polska poezja najnowsza. Współredaktorka tomu i autorka wstępu do: T. A. Olizarowski, Poematy (NSW „Czarny Romantyzm”, Białystok 2014). Wydała książki: W poszukiwaniu centrum. Dom i poetycka bezdomność w życiu i twórczości Adama Mickiewicza (Opole 2009) oraz „Tyle naraz świata”. Szkice o poezji Wisławy Szymborskiej (Opole 2012). Organizatorka Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej „Zygmunt Krasiński w kontekstach literacko-kulturowych dawnych i współczesnych”, Pałac w Rybnej 22-23 kwietnia 2016 roku. Ostatnio opublikowała studium Ars moriendi w „Baśniach” Hansa Christiana Andersena (2016).
HALINA KRUKOWSKA – badaczka literatury, eseistka, profesor senior Uniwersytetu w Białymstoku, dr hab., stały współpracownik Katedry Badań Filologicznych „Wschód – Zachód” w Instytucie Filologii Polskiej. Autorka monografii: Noc romantyczna (Mickiewicz, Malczewski, Goszczyński). Interpretacje (Białystok 1985, wyd. 2: Gdańsk 2011) oraz prac poświęconych nocnej, ciemnej stronie wyobraźni romantycznej : Noc Fausta, noc Konrada; Szkoła ukraińska w poezji romantycznej, a także studiów nad „poezją czystą” w poezji polskiej („Pan Tadeusz” jako poezja czysta). Inicjatorka i pierwsza redaktorka Naukowej Serii Wydawniczej „Czarny Romantyzm”. Założycielka oraz wieloletni kierownik Zakładu Literatury Oświecenia i Romantyzmu w Instytucie Filologii Polskiej. Autorka licznych studiów o literaturze polskiej od XVIII do XX wieku, w tym: Tragizm, heroizm, groza (2005), Starość i miłość (2008), „Genezis z Ducha”, czyli Juliusza Słowackiego medytacje o stworzeniu (2015), Konstrukcja, ład, hierarchia. Estetyka klasycyzmu polskiego w początkach XIX wieku (2016), Z ducha judaizmu: Simone Weil i Edyta Stein (2016). W serii czarnoromantycznej wydała z własnym wstępem Zamek kaniowski Seweryna Goszczyńskiego (1994 i 2002) oraz Marię Antoniego Malczewskiego (1995 i 2002). Opracowała wstęp „Lesław. Szkic fantastyczny” Romana Zmorskiego, czyli o przekraczaniu tabu śmierci, który otwiera pierwsze krytyczne wydanie tego romantycznego utworu (Białystok 2014). Organizatorka licznych konferencji naukowych.Mieszka w Wasilkowie. Lubi poezję, muzykę klasyczną oraz tango, naturę i kino.
JAROSŁAW ŁAWSKI – prof. zw. dr hab., badacz wyobraźni poetyckiej oraz polsko-wschodnioeuropejskich i polsko-niemieckich związków kulturowych, twórca Katedry Badań Filologicznych „Wschód – Zachód” na Uniwersytecie w Białymstoku. Zainteresowania: literatura polska i powszechna od XVIII do XXI wieku, przemiany wyobraźni, faustyzm i bizantynizm w literaturze, romantyzm, modernizm, poezja Czesława Miłosza. Redaktor naczelny Naukowych Serii Wydawniczych „Czarny Romantyzm”, „Przełomy/Pogranicza”, „Colloquia Orientalia Bialostocensia”. Napisał m.in.: Wyobraźnia lucyferyczna. Szkice o poemacie Tadeusza Micińskiego „Niedokonany. Kuszenie Chrystusa Pana na pustyni” (1995), Ironia i mistyka. Doświadczenia graniczne wyobraźni poetyckiej Juliusza Słowackiego (2005), a także Mickiewicz – Mit – Historia. Studia (2010), Miłosz: „Kroniki” istnienia. Sylwy (2014). Współredaktor tomów: Postacie i motywy faustyczne w literaturze polskiej (t. I-II, 1999, 2001), Pogranicza, cezury, zmierzchy Czesława Miłosza (2012), Dramat w nowych ujęciach teoretycznych. Studia slawistyczne (Białystok – Odessa 2014). Edytor Horsztyńskiego Słowackiego w serii „Biblioteki Narodowej” (2009), polskich przekładów Fausta A. E. F. Klingemanna (2013) i The Remembrances of a Polish Exile A. A. Jakubowskiego (2013). Członek Komitetu Nauk o Literaturze PAN, The Association for Slavic, East European, & Eurasian Studies, Stowarzyszenia Naukowego „Oikoumene”, Polskiego Stowarzyszenia Komparatystyki Literackiej, Międzynarodowego Stowarzyszenia Studiów Polonistycznych. Miejscami zamieszkania związany ze Spychowem, Ełkiem i Białymstokiem. Hobby: Mazury, filozofia, Europa Wschodnia.
Sponsorzy: Praca naukowa finansowana w ramach programu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki” w latach 2013–2017:
URI: http://hdl.handle.net/11320/5310
ISBN: 978-83-64081-21-7
Typ Dokumentu: Book
Występuje w kolekcji(ach):Książki/Rozdziały (WFil)

Pliki w tej pozycji:
Plik Opis RozmiarFormat 
Witwicki Book.pdf5,42 MBAdobe PDFOtwórz
witwicki okladka montaz.pdfokładka książki731,02 kBAdobe PDFOtwórz
Pokaż pełny widok rekordu Zobacz statystyki


Pozycja jest chroniona prawem autorskim (Copyright © Wszelkie prawa zastrzeżone)