DSpace Kolekcja:http://hdl.handle.net/11320/44622024-03-28T20:32:10Z2024-03-28T20:32:10ZOchrona usług ekosystemów jako element polityki spójności i zrównoważonego rozwoju miast śląskichLorek, ElżbietaLorek, Agnieszkahttp://hdl.handle.net/11320/44752021-08-31T10:56:47Z2016-01-01T00:00:00ZTytuł: Ochrona usług ekosystemów jako element polityki spójności i zrównoważonego rozwoju miast śląskich
Autorzy: Lorek, Elżbieta; Lorek, Agnieszka
Abstrakt: Wzrost świadomości ekologicznej szczególnie w krajach wysoko rozwiniętych sprawił, iż w pracach dotyczących rozwoju obszarów zurbanizowanych coraz częściej uwagę poświęca się usługom ekosystemów. W dużej mierze kondycja miast zależy od zdrowego środowiska przyrodniczego, które wytwarza szereg korzyści. Zdrowe ekosystemy stanowią podstawę zrównoważonego rozwoju miast, ponieważ pozytywnie oddziałują na dobrobyt człowieka i działalność gospodarczą. Obecnie w europejskich metropoliach dąży się do ponownego scalania rozproszonych terenów zieleni i obszarów chronionych w jeden spójny system o wielofunkcyjnym charakterze. Dąży się także do zachowania w maksymalnym zakresie terenów o najwyższych w skali miasta walorach przyrodniczych. Nowe tereny zieleni w miastach, w krajach najwyżej rozwiniętych są ukierunkowane na: bioróżnorodność, wielofunkcyjność i edukację. Działania takie nabierają szczególnego znaczenia w kontekście polityki prowadzonej przez Unię Europejską, a zwłaszcza priorytetów działań wyznaczonych w tym zakresie dla obszarów zurbanizowanych, które są również wyznacznikiem kierunku rozwoju polskich miast. W warunkach gospodarki polskiej samorządy gminne niejednokrotnie nie dostrzegają potrzeby zachowania odpowiedniego areału obszarów zielonych oraz konieczności ochrony przyrody w miastach. W wielu polskich miastach często przyroda i zieleń jest jeszcze postrzegana jako bariera rozwoju nowych inwestycji, a władze miejskie odchodzą od systemowego traktowania terenów zieleni. Polityka Unii Europejskiej wspiera zrównoważony rozwój obszarów miejskich, poprawę jakości środowiska i ochronę usług ekosystemów, dając tym samym szansę na zmianę postaw decydentów. W celu lepszego zilustrowania problemu wykorzystania usług ekosystemów w warunkach gospodarki polskiej, w artykule wykorzystano badania ankietowe przeprowadzone wśród gmin województwa śląskiego oraz wśród mieszkańców tego regionu.; A growing environmental awareness, especially in highly developed countries, means that increasing attention in the work on the development of urban areas is devoted to ecosystem services. The condition of cities depends to a large extent on a healthy environment, which produces a number of advantages. Healthy ecosystems are the basis for sustainable urban development, as they have a positive impact on human well-being and economic activity. Currently, European cities seek to re-merge scattered green areas and protected areas into coherent, multifunctional systems. The aim is also to maintain the maximum extent of territories of the greatest natural beauty. In the most developed countries, new green areas in cities are focused on biodiversity, versatility, and education. Such activities are of particular importance in the context of the European Union's policy, and particularly the priorities for action set out for urban areas, which are also a determinant of the direction of the development of Polish cities. In the Polish economy, municipal governments often do not recognize the need to maintain an adequate proportion of green areas or to protect nature in cities. In many Polish cities nature and greenery are often still seen as a barrier to the development of new investment and municipal authorities are moving away from a systemic approach to green areas. EU policy supports sustainable urban development, improving environmental quality and protection of ecosystem services, thus prompting a change in the attitudes of decision makers. To better illustrate the problem of the use of ecosystem services in the Polish economy, the paper uses a survey conducted among Silesian municipalities and among the inhabitants of the region.2016-01-01T00:00:00ZOcena realizacji koncepcji zrównoważonego rozwoju w podregionach województw Polski Wschodniej z wykorzystaniem metody wzorca rozwoju HellwigaIwacewicz-Orłowska, AnnaSokołowska, Dorotahttp://hdl.handle.net/11320/44742021-08-31T10:44:09Z2016-01-01T00:00:00ZTytuł: Ocena realizacji koncepcji zrównoważonego rozwoju w podregionach województw Polski Wschodniej z wykorzystaniem metody wzorca rozwoju Hellwiga
Autorzy: Iwacewicz-Orłowska, Anna; Sokołowska, Dorota
Abstrakt: Celem opracowania jest analiza poziomu wdrażania zrównoważonego rozwoju w podregionach pięciu województw Polski Wschodniej. W opracowaniu wykorzystano podstawowe narzędzia monitoringu tejże koncepcji, którymi są wskaźniki zrównoważonego rozwoju pogrupowane według obszarów: społecznego, gospodarczego i środowiskowego. Efektem jest opracowanie rankingu podregionów Polski Wschodniej w roku 2013 wraz z wyszczególnieniem rankingów podregionów w poszczególnych obszarach zrównoważonego rozwoju.
Analiza ma charakter ilościowy i jakościowy. Do jej przeprowadzenia wykorzystano dane dotyczące z poziomu NTS3 za rok 2013, pozyskane z Banku Danych Lokalnych GUS. Z grupy 97 wskaźników wybrano 34, które są istotne z punktu widzenia tematu badania. Do przeprowadzenia porządkowania liniowego podregionów województw Polski Wschodniej w aspekcie wybranych wskaźników została użyta – ze względu na wielokryterialność badania – metoda wzorcowa Hellwiga. Praca zawiera również analizę wybranych wskaźników mających wpływ na miejsce podregionów w rankingu.; The aim of the paper is to analyse the level of implementation of sustainable development in the subregions of the five voivodeships of Eastern Poland. The author uses basic tools for the monitoring of this concept of development, i.e. indicators of sustainable development grouped according to social, economic, and environmental areas. The result is the creation of a ranked list of the subregions of Eastern Poland in 2013, along with the ranking lists of subregions in specific areas of sustainable development. The analysis has both a quantitative and qualitative aspect. To conduct the study, data for NTS3 level from the Local Data Bank, a database of the Central Statistical Office of Poland for the year 2013 were used. Out of the total number of 97 indicators, 34 were selected as relevant. Because of the multi-criteria nature of the research, in order to perform the linear ordering of the subregions of Eastern Poland in terms of the chosen indicators, the Hellwig method was used. The paper also contains an analysis of selected indicators affecting the subregions' positions on the ranked list.2016-01-01T00:00:00ZRachunki wydatków na ochronę środowiska (EPEA) jako moduł europejskich rachunków ekonomicznych środowiskaBroniewicz, ElżbietaDomańska, Wiesławahttp://hdl.handle.net/11320/44732021-08-31T10:37:53Z2016-01-01T00:00:00ZTytuł: Rachunki wydatków na ochronę środowiska (EPEA) jako moduł europejskich rachunków ekonomicznych środowiska
Autorzy: Broniewicz, Elżbieta; Domańska, Wiesława
Abstrakt: Celem artykułu jest przedstawienie wyników projektu pilotażowego dotyczącego rachunków wydatków na ochronę środowiska, prowadzonego w Polsce w 2014 roku. Rachunek ten, prowadzony zgodnie ze standardami Europejskiego Systemu Rachunków (ESA), obejmuje całą gospodarkę narodową w podziale
na sektory działalności, takie jak: sektor instytucji rządowych i samorządowych, przedsiębiorstwa, sektor usług ochrony środowiska oraz gospodarstwa domowe. Dane zgromadzono w układzie dziewięciu dziedzin ochrony środowiska.; The aim of this paper is to present the results of a pilot project on environmental protection expenditure accounts, conducted in Poland in 2014. The EPEA is compatible with the ESA standards and encompasses the entire national economy, according to activity sectors: governmental institutions, business, environmental services, and households. Data are collected in nine categories of environmental protection.2016-01-01T00:00:00ZWybrane problemy budowy zestawów wskaźników zrównoważonego rozwoju na poziomie lokalnym i regionalnym na przykładzie banku danych lokalnychBal-Domańska, Beatahttp://hdl.handle.net/11320/44722021-08-31T10:16:55Z2016-01-01T00:00:00ZTytuł: Wybrane problemy budowy zestawów wskaźników zrównoważonego rozwoju na poziomie lokalnym i regionalnym na przykładzie banku danych lokalnych
Autorzy: Bal-Domańska, Beata
Abstrakt: Od lat koncepcja zrównoważonego rozwoju jest jednym z głównych celów w opracowywanych dokumentach strategicznych. Pojawienie się koncepcji zrównoważonego rozwoju w nauce oraz strategiach rozwoju państw oraz lokalnych i regionalnych jednostek terytorialnych wywołało konieczność opracowania metod jego pomiaru oraz budowy baz danych, które zgromadzą informacje niezbędne do prowadzenia skutecznej polityki i monitoringu. Cele rozwojowe formułowane w dokumentach strategicznych są określane najczęściej przez identyfikację wyrażonych w sposób mierzalny czynników kluczowych, które analizowane są w sferze: gospodarczej, społecznej, środowiskowej, instytucjonalnej i przestrzennej. W artykule przedstawiono doświadczenia z budowy Modułu Wskaźników Zrównoważonego Rozwoju (MWZR) na poziomie lokalnym i regionalnym funkcjonującym przy Banku Danych Lokalnych (BDL) GUS oraz wskazano możliwości rozwoju produktu zgodnie z zasadą od problemu do jego rozwiązania, co można opisać sekwencją: presja – stan – reakcja (ang. Pressure – State – Response).; For years, sustainable development has remained one of the leading objectives in strategic documents. The emergence of the concept of sustainable development in science and in the development strategies of countries, as well as local and regional territorial units, has resulted in the need for developing methods of its measurement and the construction of databases which could collect information indispensable for conducting effective policies and monitoring. The development oriented goals presented in strategic documents are most often defined by the identification of key factors, expressed in a measurable way, which are analyzed in economic, social, environmental, institutional, and spatial terms. The paper discusses experiences gained in the construction process of the Module of Sustainable Development Indicators at local and regional levels, being part of the Local Data Bank of the Central Statistical Office. The author also presents product development possibilities in accordance with the principle: 'from problem to solution', which can be described by the sequence: Pressure – State – Response.2016-01-01T00:00:00Z